Là một trong những chợ phiên giữ được bản sắc dân tộc địa phương, chợ Y Tý đã và đang nhận được sự quan tâm của đông đảo du khách thập phương.
Chợ phiên vùng cao thường họp vào một ngày cố định trong tuần, vì như chợ Bắc Hà (thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà), chợ tình Sa Pa và chợ Mường Hum (xã Mường Hum, huyện Bát Xát) họp vào chủ nhật, chợ Cán Cấu (xã Cán Cấu, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai) họp vào thứ 7, chợ Cốc Ly (xã Cốc Ly, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) họp vào thứ 3,….
Chợ phiên Y Tý họp vào thứ 7 hàng tuần, nơi đây không chỉ đơn thuần là địa điểm trao đổi hàng hóa mà còn là nơi giao lưu gặp gỡ về văn hoá giữa các dân tộc Hà Nhì, Mông, Dao, Giáy ở địa phương. Khi xuống núi, người dân thường quấn khăn, mặc những trang phục thêu hoa văn rực rỡ cùng với những vòng bạc, khuy bạc xinh xắn.
Chợ phiên Y Tý được coi là một nông trai thu nhỏ bởi tại đây bán đầy đủ các loại nông sản của bà con. Mỗi gian hàng chỉ đơn giản được lót bởi 1 cái bao tải nhỏ, bên trên bày 3-4 mặt hàng nào lạc đỏ, đỗ đen mớ rau, chai ớt ngâm và hơn chục quả hồng chín mọng. Gian bên cạnh giống y chang, may ra chỉ khác có thêm cây bắp cải. Mùa nào thức ấy, muốn mua đặc sản Y Tý thì hãy đến chợ!
Ngay cạnh những quầy nông sản mini của bà con Y Tý là quầy bán quần áo sắc sỡ đủ màu sắc, quầy trang sức, đồ chơi, giày dép. Tiếp đó là bánh phồng (bánh phổi trâu) – một món bánh của người dân tộc Dáy. Bánh được làm từ đường trắng, đường mía trộn với bột gạo. Khi ăn có cảm giác rất “đưa miệng” bởi vị ngọt thanh, dai dai rất lạ của bánh. Đi theo mùi thơm của đường mía quyện cùng bột nếp, tôi dừng chân tại hàng bánh rán mật chỉ 2.000 VNĐ/ chiếc.
Ngoài ra, nếu bạn hay thành viên trong gia đình là tín đồ của rượu ngâm thì không nên bỏ qua gian hàng bán táo mèo, kiwi rừng, sâm đất, nhộng ong,… Giá tại chợ Y Tý luôn hời hơn khi bạn mua tại những địa điểm khác.
Người Hà Nhì Y Tý còn nổi tiếng thập phương bởi những sản phẩm đan lát. Đến chợ bạn chắc chắn sẽ bắt gặp cảnh người phụ nữ Hà Nhì gùi hàng hóa bằng đầu. Họ đã biến mây, tre đơn sở thành những sản phẩm hữu ích lại đẹp mắt như mâm, ghế, làn, giỏ,….
Còn rất nhiều điều thú vị ẩn chứa sau phiên chợ vùng cao – nơi mà người dân họp chợ giữa lưng chừng núi hòa với mây, hãy “lập team” đi ngay thôi!